بنام خداوند بخشنده مهربان
چسب ها جزوه پلیمر های مصنوعی آلی طبقه دبندی می شوند
چسب ماده ای است که میتواند بین دو سطح اتصال چسبی بوجود بیاورد.یک اتصال چسبی دو سطح جامد بههم اتصال یافته است که لایه نازکی از یک چسب را شامل میشود.
چسبندگی دو جسم به یکدیگر توسط یک چسب پدیده ای است که در آن سطوح اتصال یابنده ممکن است از طریق جذب فیزیکی و یا جذب شیمیایی 0مثل نیروهای واندر والسی والقایی و پیوندهای هیدروژنی به یکدیگر اتصال یابند.
چسبیدگی را میتوان به صورت میزان جذب بین سطح جامد و یک فاز دوم هم تعریف نمود.فاز دوم از قطرات خیلی ریز یک مایع و یا فیلمی پیوسته از یک مایع(یا جامد)تشکیل یافته است.
طبقه بندی:
امروزه انواع زیادی از چسب ها مورد استفاده قرار میگیرند و روش دسته بندی جامعی که در برگیرنده همه آنها باشد وجود ندارد.
در اینجا چند روش معمول تقسیم بندی چسب ها جهت آشنایی با انواع آنها به صورت زیر معرفی می شود.
1-طبقه بندی بر اساس نام جزئ اصلی در فرمول چسب ها
این روش تنها برای چسب هائی که در فرمول آنها یک جزئ اصلی وجود دارد مفید می باشد.بر مبنای این روش چسب ها را در قالب طبیعی و مصنوعی می توان نام برد:
الف:چسب های دارای جزئ اصلی طبیعی-ماده طبیعی موجود در چسب ممکن است از نوع سلولوزی و یا پروتئینی باشد.چسب های نوع سلولوزی مانند چسب نشاسته -دکسترین و یا صمغ گیاهی .چسب های پروتئینی ممکن است حیوانی و یا گیاهی باشند.نوع حیوانی مثل البومین خون -کازئین و غیره و نوع گیاهی مثل آرد دانه لوبیا آرد بادام و غیره می باشد.
از چسب های دارای پایه مواد طبیعی به غیر از سلولوزی و پروتئینی می توان از نوع کائوچوی طبیعی سیلیکات سدیم و شلاک نام برد.
ب:
چسب های دارای جزء اصلی مصنوعی-ماده مصنوعی جزء اصلی چسب ممکن است یکی از مواد ترموپلاستیکی (مانند پلی وینیل الکل-نایلون-پلی آکریلیک)و یا یکی از رزین های ترموستی (مانند رزین فنلی -آمینی -اپوکسی)باشد
این طبقه بندی شامل چسب هایی نمی شود که در فرمول اصلی آنها دو یا چند جزء با اهمیت یکسان (یا اصلی) وجود دارد.
برای مثال اگر در فرمول چسبی یک رزین فنلی با یک ترمو پلاستیک وجود داشته باشد (هذ دو جزء اصلی اند)طبقه بندی فوق شامل آن نمی گردد.
2-دسته بندی بر اساس نوع مصرف آنها
در این تقسیم بندی چسب ها بنا به موارد مصرف انها به ساختمانی(ساختاری) و غیر ساختمانی تقسیمم بندی میشوتند.
معمولا چسب هایی را ساختمانی میگویند که در چسباندن اجزاء سازنده جسمی که باید تحت تنش بالا قرار گیرد بهکار میروند.
کار این چسب ها نگه داشتن سطوح به یکدیگر و ایجاد مقاومت در برابر تنش0کششی-تراکمی-برشی)وارده به سطوح جسم می باشد.
چسب های غیر ساختمانی موادی هستند که اتصالات چسبی ضعیفی را موجب می شوند و عمل تثبیت (یا پخت)را انجام نمیدهند -به طوری که سطوح چسبیده شده به راحتی از هم جدا میشوند.کاربرد این نوع چسب ها در بر چسب زدن -بسته بندی-چسباندن کاغذ دیواری و کف پوش و غیره می باشد.
همچنین موادی که جهت آب بندی -درزگیری و بتونه کاری در برابر نفوذ گازها (یا بخارات)بکار میروند از این نوع چسب ها هستند.
3-تقسیم بندی بر اساس نوع ماده نوع مواد اتصال یابنده
در این روش چسب ها به نوع چسب چوب-کاغذ -فلز-سرامیک-پلاستیک-و غیره تقسیم میشود.
4-تقسیم بندی بر اساس میزان مصرف چسب
در اینجا چسب ها به انواع صنعتی و خانگی تقسیم میگردند.چسب های صنعتی در مقیاس وسیعی مصرف می شوند.در حالی که چسب های خانگی که در بسته بندی های کوچک عرضه میشوند با وجود اینکه مصارف گوناگون دارند در جحم کمتری مصرف می گردند.
تاریخچه استفاده از چسب ها
یکی از قدیمی ترین روشهای اتصال اجسام به یکدیگر استفاده از چسب ها بوذه است و آثار گذشته نشان میدهد که حدود 3 هزار سال پیش از چسب استفاده شده است.چسب های قدیمی حالتی شبیه به قیر داشته اند و برای مثال از آنها به صورت ساروج در ساخت برج بابل استفاده شده است.
تا قرن 20 تکنولوژی چسب ها پیشرفت بسیار کمی داشته است.در جنگ جهانی دوم قدم های بزرگی برای اتصال فلزات به یکدیگر برداشته شد.برای این منظور از مخلوط رزین فنولی با پلی کلروپن و یا نیتریل رلبر چسب های مفیدی ساخته شد.
در سال 1950 به منظور چسباندن فلزات به یکدیگر تلاش فراوانی شد و نمونه هائی از چسب های اپوکسی که قدرت چسبندگی بسیار خوبی به مواد مختلف دارند تهیه گردید.
تکنولوژی چسب ها در سه دهه اخیر رشد زیادی نموده است.برای مثال آمار نشان میدهد که در سال 1966 در حدود هفت میلیون پوند چسب در دنیا مصرف شده است که نسبت به مصرف سال 1965 پانزده درصد افزایش داشته است.چسب های ساختمانی از رشد تولید و مصرف بیشتری برخوردارند و فرمول های جدیدی از این نوع چسب ها همواره برای کاربردهای جدید ارائه می گردد.تولید کنندگان این چسب ها هم برای تولید انواع آنها رقابت میکنند.
امروزه در دنیا بیش از صدها سازنده و فرمول دهنده چسب وجود دارد و این تعداد روز به روز افزایش می یابد.. برای مثال در آمریکا بصورت یک حرفه درآمده که در ان هزارانن نفر به کار و فعالیت مشغولند.
مواد تشکیل دهنده فرمول یک چسب:
بسیاری از چسب ها که در گذشته موذد استفاده قرار می گرفتند از یک ماده در آب و یا یک حلال آبی تشکیل می شدند-اما امروزه با وجود اینکه این نوع چسب ها هنوز هم به کار میروند معمولا چسب از مخلوطی از
چند ماده ساخته میشود که هر کدام می تواند آلی یا معدنی باشد.اجزائ تشکیل دهنده یک چسب بر حسب فرآیند چسباندن و نوع جنس سطوح توآم با طرح محل های متصل شونده تعیین میگردد.
در مخلوط اجزا مختلف یک چسب یک جزء پایه وجود دارد که تعیین کننده استحکام اتصال چسبی است.این جزء پایه یک پلیمر مصنوعی یا طبیعی است.
در زیر اجزاع عمده سازنده یک چسب به غیر از جزء پایه معرفی می شود:
حلال یا رقیق کننده:نقش این جزء تنضیم گرانروی چسب است و تامین یکنواخت یک پوشش نازک چسبی را میسر می سازد.بعضی اوقات یک رزین مایع به منظور کنترل گرانروی به چسب افزوده می شود.
کاتالیزور ها و پخت کننده ها:
این مواد موجب تثبیت چسب می گردند.پخت کننده معمولا با جزء اصلی چسب واکنش داده و ممکن است مونومر پلیمر و یا مخلوطی از دو یا چند ماده باشد.نسبت مولی ماده پخت کنده به جزء پایه بر خواص فیزیکی چسب اثر دارد.
برای مثال یک ـمین ساده و یا یک پلی آمید به کمک یک کاتالیز ور می تواند چسب های دارای پایه رزین اپوکسی را از طریق تشکیل پیوند های عرضی پخت نماید.
.اسیدها بازها نمکها و پراکسید ها از جمله موادی هستند که افزلایش هر کدام به مقدار خیلی کم به چسب های دارای پایه رزین تر موستی موجب تسریع در عمل پخت و در نتیجه کاهش زمان پخت میشود.
تسریع کننده ها:با افزایش این مواد به چسب سرعت پخت را میتوان کنترل نمود .نوع ماده شیمیائی و مقدار آن در این امر موثر است.
بازدارنده و کند کننده:وجود بازدارنده در چسب موجب توقف واکنش تثبیت یا پخت میشود و کند کننده هم سرعت این واکنش را کاهش میدهد.
تعدیل کننده(یا اصلاح کننده این مواد از نظر شیمیائی خنثی بوده و به چسب افزوده میشوند تا نحوه استفاده از و یا خواص فرآیند چسبندگی را تغییر دهند.این مواد شامل پرکننده - نرم کننده- تینرها - خیسکننده ها و ضد کف کننده ها هستند و هر کدام به منظور خاص به چسب افزوده میشوند.اگاهی از اثر هر یک از این مواد بر محصولات پلاستیکی گویای نقش آن در فرمول یک چسب است.
